Hương đêm Hà Nội

Điều nhận xét này là thực tế vì nó đã gây được ấn tượng tốt đẹp với những con người không mấy ưa ồn áo, ô nhiễm, xô bồ.

Hà Nội về đêm mang màu áo khác, hơi thở khác, hình dáng khác. Nhất là khi có những là hương đầy kỳ ảo khiến Hà Nội như mang một tâm hồn khác, đầy vẻ trữ tình thơ mộng. Những mái nhà trăm năm đã tựa vai nhau, rủ nhau vào giấc ngủ chập chờn trước khi gặp những giấc mơ hiện về từ thời con rồng vàng bay lên đón Lý Công Uẩn, từ thời con rùa vàng nổi lên chào Lê Lợi, từ thời tiếng chuông Hồ Tây vang khiến con trâu vàng từ phương Bắc phải lồng sang đón con nghé ọ...

Những con đường như cũng được thư giãn gân cốt sau một ngày phải gồng lên toàn bộ sức lực dưới guồng xe hối hả. Những tầng cây ban ngày đã chuyễn sang màu thẫm như nhuộm ánh đêm. Hoa không khoe sắc mà tỏa hương vào bầu trời thanh sạch. Mùa nào Hà Nội cũng có riêng một thứ hương đêm.

Cũng không hiểu mùa tạo ra hương hay hương gọi mùa về. Mùa thu là mùa Hà Nội mang trên mình những nét đẹp kiều diễm. Như cô gái đã qua tuổi thiếu nữ bước vào tuổi thanh niên rực rỡ. Ôi, sắc đẹp của tuổi vừa đủ độ chín của mặn mà, đằm thắm, nây tròn như quả chín cây. Hà Nội mùa thu là thế chăng? Nhà Hà Nội học còn mãi đi tìm một văn bia, một viên đá lát, một cuốn gia phả. Còn người thơ đi tìm gì đó hỡi thi nhân?

Mùa thu không bị ẩm ướt của mưa phùn, không bị nắng xém cả lá cây. Cũng không bị gió mùa đông bắc làm tê tái. Lẫn trong lá bay vàng rộm mặt đường, lẫn trong sương lam mờ hồ trên mặt sóng... Lẫn vào những niềm mê man ấy là những làn hương từ đâu đó lan tỏa vào không gian như từng sợi âm thanh của cây vĩ cầm vô hình mà rất thực.

Khu vườn biệt thự nào trên đường Phan Đình Phùng đầy bí ẩn kia cứ xòe bàn tay có năm ngón tay xanh mền mại để tung ra những con sóng hương hoàng lan thoáng nhẹ, và hương ngọc lan như ngón tay tháp bút, trắng muốt, sắc sảo hơn, khiêu khích hơn. Ngõ Tức Mạc, Cung Thiếu nhi vào những nơi nào, cây hoàng lan mấy trăm năm còn bền lòng xức nước hoa cho Hà Nội.

Hắn có người khó ngủ nếu bên cửa sổ có một cành sữa mùa thu. Cõ lẽ sương mùa thu đã lẫn át, đã bắt hương sữa chỉ được bay ngang, hoặc sà xuống thấp, sương thu chiếm phần chiều cao? Vì vậy mà hương sữa cứ ướt đẫm tóc những đôi người. Đã có những người tài hoa của Hà Nội ca ngợi hoa sữa bằng kịch thơ, bằng thơ và bằng nhạc.

Ôi, biết bao tâm hồn đã thao thức khắc khoải khi nhớ về Hà Nội có hoa sữa đêm thu, có hoàng lan, ngọc lan man mác. Dù ở phương trời nào, hương ấy chẳng mất đi, chẳng tan ra, mà nó cứ đọng lại, đậm lại như khối ngọc Trương Chi. Có người nhớ về hoa sữa, hoa hoàng lan, ngọc lan để tưởng niệm tuổi hoa niên của mình, tưởng niệm thời học trò của mình, tuổi yêu đương, những tháng năm mơ mộng...

Thực sự có đôi người đã có cháu nội cháu ngoại năm nào họ cũng phải một lần dắt tay nhau đi trong đêm sương thu đầy hoa sữa. Lúc ấy họ nói gì với nhau, họ nghĩ gì bên nhau, họ nghĩ gì về Hà Nội, hỡi mùa thu đi qua mà chẳng bao giờ mất.

Hà Nội đâu phải chỉ có hoàng lan, ngọc lan, hoa sữa, dạ hợp... Vườn Chí Linh có mấy khóm dạ lan hương, đêm hè hoa nở như níu chân người qua lại để tâm sự điều gì. Dọc bao phố cây xum xuê tròn bóng, những hàng sấu cổ thụ cứ tháng ba lại khiêm tốn tỏa một thứ hương ra xung quanh. Không thơm ngát, không tình tứ, chỉ thoảng nhẹ như không có, chợt hiện rồi chợt biến, khi những bông hoa như cái chuông nhỏ xíu trắng ngà rơi nhẹ không một âm vang. Cả hương và hoa cứ bay cứ rơi, còn mang mang như liễu bên hồ, không để ý có khi người vô tình không thấy.

Đi trong đêm, nhất là khuya Hà Nội, màu đêm đã lọc đi những âm thanh ồn ã, như lọc đi những tạp chất, để còn lại trong hồn ta sự tinh khiết, thanh tao, cho ta cảm nhận được hoàn toàn chất thiên nhiên tinh khôi trong hương thơm hoa lá. Đôi khi hiếm hoi bắt gặp từ ban công nhà ai một chút hương nhài khêu gợi mà kín đáo, không đủ sức bay xa. Hoặc qua một ngõ nhà có ngôi chùa cổ kính trăm năm, một gốc bưởi cằn nào đó bỗng tỏa làn hương mộc mạc đồng quê, gợi nhớ đến đĩa bánh trôi bánh chay tháng ba có hội làng rộn rã, và có những làn mưa lây phây làm duyên cho cánh đồng, cây cỏ...

Hương đêm Hà Nội không phải là nước thơm nhân tạo, mà là món quà thanh sạch của thiên nhiên, trời đất gửi cho người. Cái lồng nàn ngực thiếu dưỡng khí thường xuyên kia được no nê những làn hương này sẽ tươi lại dòng máu, mát dịu lại cảm giác, trẻ trung lại tâm hồn, say đắm lại tình người...

Yêu biết bao nhiêu là những làn hương ấy và cũng là không uổng phí, nếu phải thức những đêm dài để đi dạo trên những con đường ngan ngát của Hà Nội thanh lịch.

Đêm giao mùa! Khoảnh khắc thu chưa qua và đông chưa đến, không gian Hà thành thoáng hơn và có những phút như ngưng đọng lại cả hương lẫn sắc. Ấy là khi phố không thức bằng ánh sáng, bằng âm thanh mà bằng những mùi hương có khi rất dịu nhẹ, có khi lại rất nồng nàn. Đặc biệt làvhương hoa sữa đang phủ mùi lên từng ngóc ngách nhỏ nhất.

Khi phố mới lên đèn, sương đã giăng mờ tỏ đây đó, trong cái không gian tối sáng lẫn lộn ấy, người ta còn mải làm nốt công việc cuối ngày, mải hẹn hò. Chỉ đến khi tất cả đã mệt nhoài vào giấc ngủ, hương mới lộ mình khe khẽ xuống phố và bắt đầu cuộc kiếm tìm giao thoa với nhau.


Nhưng không nhiều người thức cả một đêm dài để biết rằng Hà thành không bao giờ ngủ, để tận hưởng những mùi hương ấp ủ chỉ tỉnh giấc khi màn đêm buông. Để có được cái cơ hội biết đến không khí ban đêm se se, khi hít vào căng một lồng ngực mát lạnh. Không gian không còn đẫm ướt bởi thu nhưng cũng chưa đến nỗi rét căn cắt bởi gió mùa đông bắc. Đây chính là lúc để cảm nhận vẻ đẹp thanh sạch, khi mà khói bụi và ồn ào đã lắng.

Giao mùa thu - đông, hương đêm bắt đầu nồng nàn bằng mùi hoa sữa. Con đường Nguyễn Du, những chùm hoa sữa không còn nức hương nữa chỉ đủ buông lơi dịu nhẹ. Những cây hoa sữa đã thành cổ thụ, nhựa đang chảy trong mạch cây thâm trầm cũ kĩ. Có khi người ta khó chịu vì mùi hoa sữa nồng nàn quá, nhưng cũng có khi người ta thấy thèm một làn gió mong manh đưa qua để hưởng chút hương tinh khiết. Từ trên ban công nhìn xuống cây hoa sữa, hương thì bay lên mà từng cụm hoa vẫn lặng lẽ trổ mình trắng xốp nổi bật nơi đầu cành. Heo may về. Hoa sữa lặng mình nghe gió chở mùa đông. Hương vẫn nồng nàn, quyện đặc quấn chân người níu bước người.

Hương phố xua đi cái hanh hao khô sắt đầu mùa của ban ngày còn vương lại. Hà Nội mùa vắng những cơn mưa, chỉ còn con phố thao thức mỗi đêm.

Càng về khuya càng mở ra những sắc thái mới, hương tinh khôi hơn và sắc màu bị nuốt chửng trong thinh không tĩnh lặng, chỉ còn hai màu đen và trắng. Cứ thế, đêm thì mênh mông mà bông hoa thì bé nhỏ, bồng bềnh.

Hương thơm đi theo lối nào không ai hay, chỉ thấy nó quấn quần bên mình chẳng biết từ loài hoa nào, từ góc vườn nào hay ban công nhà ai. Cho dù đi trên con đường lớn hay len vào những ngõ những phố nhỏ nhất, ta cũng có thể bắt gặp mùi hương là lạ quen quen nào đó. Ở đây, không gian có chật chội mấy đi chăng nữa thì nhà nào cùng có ít nhất một chậu hoa, những nhà rộng rãi thì có mảnh vườn nho nhỏ. Hương từ ấy len lén đi ra.

Đêm, phố vắng hơn trong ánh đèn nhàn nhạt. Phố cổ như bức tranh tĩnh vật bày ra trước mắt. Những mái ngói cong cong mang hình rồng ẩn mình ằm nghỉ. Có khi chùm bông nào đấy đang nép mình lẫn trong kẽ mái. Chẳng biết hương có đọng lại trong những vảy rồng ấy không? Đi trong đêm, tiếng hơi thở mình rõ hơn cả tiếng bước chân. Nghe được như tiếng gió đang cùng hàng liễu rũ mình mềm mại thủ thỉ những gì. Hơi lành lành từ mặt hồ phả lên mà cây cối cũng díu vào nhau cho ấm áp. Có lẽ, mỗi mùa Hà Nội có một hương. Mỗi hương ấy là sự hoà quện của nhiều loại hoa và đêm tĩnh lặng hơn cả mới có thể giúp ta cảm nhận và tận hưởng được tất cả những điều đó. Và khoảnh khắc ấy, ta không còn thấy một thủ đô ồn ào náo nhiệt, chỉ còn lại không gian trữ tình, nên thơ và rất đỗi dịu ngọt.

Nói đến hương đêm Hà Nội không cần viện tới sắc màu và hương sắc của những làng hoa nổi tiếng từ lâu đời ở Hà Nội. Cứ thong dong giữa phố mà lắng nghe và cảm nhận để thấy được bao nhiêu sắc màu đang ẩn trong mùi hương đó. Thấy mùi nồng nàn ngan ngát, biết ngay hoa quỳnh đang du hương trước khi tàn.

Từ đó mà mường tượng ra cái sắc trắng tinh khôi của nó. Có lẽ, chỉ những người đã về già, rảnh rang và thư nhàn mới có thú chơi hoa quỳnh. Họ đã vội vàng cả một đời người rồi và đến tuổi để nghỉ ngơi, để tận hưởng vẻ đẹp của những sở thích cao quý. Ngồi đợi một bông quỳnh nở trong đêm với những cánh trắng mỏng manh và tinh khiết chỉ khoe hương sắc quý phái vẻn vẹn trong một đêm rồi tàn.

Cái khoảnh khắc ngắn ngủi đặc biết ấy không dành cho tất cả mọi người mà chỉ những ai thực sự biết yêu quý, trân trọng cái đẹp mới có thể tận hưởng được. Đêm, bắt gặp hương trầm ấm áp từ chiếc lư đồng nhà ai vẫn còn toả. Cái lư cũ kĩ hẳn ủ mùi trầm suốt mấy chục năm qua. Một chút trầm len lỏi mang cái vẻ cổ kính xa xăm như đang bồng bềnh trôi về một khoảng thời gian xa ngái nào đó. Hương đêm Hà thành là bản giao hưởng của hoa, của lá, của sương, của hương trầm. Đêm, hoa toả hương. Và những cô công nhân đang cần mẫn thu gom rác trên đường, để cho một sáng mai, làn hương đêm ấy còn lẩn quất trong những tinh mơ sương.

Thế đấy, Hà Nội muôn đời vẫn mang trong mình những vẻ đẹp tiềm không thể khám phá hết. Có những vẻ đẹp thanh cao và quý phái, có vẻ đẹp nên thơ, và cũng có những vẻ đẹp lặng thầm mà chỉ những người yêu mảnh đất này, có tâm hồn gắn bó mới có thể cảm nhận được. Hà Nội ơi, lắng nghe khúc giao mùa đang qua trong hương nồng quện để khi đi xa trong lòng còn mãi ngân nga câu hát “ Hà Nội đêm/ từng ngõ thơm mùi hoa sữa, gió lạnh đêm ôm hương hoa sữa/Lang thangl àm sao quên góc phố than hồng…”.